Bruikbare natuur

Voedselbossen

Lang lang geleden, toen wij mensen nog in groepjes in bossen woonden, maakten we eigenlijk al ons eigen voedsel. Notenbomen werden geplant in de bossen om de nootjes te oogsten en bramen en frambozen werden geplukt om van te snacken tussendoor. Deze bossen werden ook wel voedselbossen genoemd en waren heel goed voor de biodiversiteit. Helaas in verloop van tijd werd dit beetje bij beetje steeds meer vergeten. Onze voorouders hadden zoveel kennis van de natuur dat ze precies wisten wat we wel konden eten en wat niet. Gelukkig is niet al deze kennis verloren gegaan en weten we nog steeds van een aantal planten af dat we ze kunnen gebruiken!

Voedselbossen worden tegenwoordig op sommige plekken ook weer toegepast op oude landbouwgrond

Waarschuwing!

Vingerhoedskruid bijvoorbeeld is extreem giftig en kan je van in het ziekenhuis belanden. Of erger!

Ook al kunnen best veel planten in onze natuur gebruikt worden voor dingen zoals thee en ander soort lekkers, je moet altijd voorzichtig blijven! Als je niet zeker van bent dat de plant die je wil eten ook echt veilig is, doe het dan niet! Raadpleeg altijd een professional en als je je niet goed voelt na het eten raadpleeg dan altijd direct een arts!

Soorten

Neem altijd een veldgids mee als je gaat wildplukken en ga niet alleen! 

Noten

Hazelnoot

De hazelnoot groeit aan hazelaarbomen (Corylus avellana). het blad van deze bomen is 7 tot 12 cm, (ei)rond en hartvormig aan de voet met dubbelgezaagde bladrand. De boom heeft als bloemen katjes die aan de takken hangen. Je kan de nootjes na het kraken gewoon rauw eten maar ze kunnen ook geroosterd worden of bijvoorbeeld gebruikt worden in een cake of in de chocolade.

Tamme kastanje

De tamme kastanje (Castanea sativa) lijkt veel op de veelbekende paardenkastanje die overal langs de weg staan. Deze paardenkastanje is echter giftig dus deze kan je niet eten. maar hoe hou je deze uit elkaar? Beide kastanjes zitten in een soort stekelige bollen. De bollen van de tamme kastanje hebben veel lange stekels en bevatten altijd meerdere kleine kastanjes erin. De bol van een paardenkastanje bevat minder stekels die een stuk korter zijn en er zit maar 1 (soms 2) grote kastanje in.

Walnoot

De walnoot (Juglans regia) komt van een boom met bladeren die meestal bestaan uit 7 tot 9 deelblaadjes. Het hele, forse blad kan tot zo'n 30 cm groot worden en de deelblaadjes zijn vaak ook 8 tot 10 cm groot. De noot zelf zit verstopt in een soort schil die lijkt op een kale kastanjebol. wanneer je de noot hieruit haalt is die rimpelig en bruin. Deze kan je openbreken en de inhoud kan je opeten.

Vergeten groenten

Engelwortel

Engelwortel (Angelica archangelica) is een plant uit dezelfde familie als fluitenkruid en berenklauw. Aangezien je je lelijk kan branden aan berenklauw is het belangrijk dat je de engelwortel goed kan herkennen. De bloem ziet er redelijk hetzelfde uit, het is namelijk een schermbloem (zie planten herkennen). Deze bloemen zijn vaak groenig of wit. De stengel waar de bloem aan zit is hol en vaak groen of heel lichtelijk paars van kleur. De bladeren aan de stengel zijn samengesteld en gezaagd (kartelrandje). helemaal onderaan de stengel zit een rozet, waar allemaal bladeren samen zitten onderaan de plant, en daaronder zit de wortel: een knol.

Gebruik altijd dikke lange handschoenen en lange mouwen bij deze plant aangezien hij te verwarren is met een berenklauw!

Hondsdraf

Hondsdraf (Glechoma hederacea) is een kruipplant, wat inhoud dat de stengel van de plant over de grond heen groeit in plats van omhoog de lucht in. De bloemen zijn blauwpaars en de plant behoort tot de lipbloemenfamilie. Hij heeft dan ook een vierkante stengel met blad met een gekartelde rand.

Zeekraal

Zeekraal (Salicornia europaea) is een plant met een zoutige smaak die hier in Nederland in de kwelders groeit. Hij krijgt deze zoute smaak omdat hij zoutwater opneemt en het zout opslaat in zijn stengels. 

Hij is te herkennen aan dikke buisvormige stengels die lijken geen blad te hebben maar schubben. De kleur varieert van groen tot rood.

Kruiden

Watermunt

Watermunt (Mentha aquatica) is te vinden in natte gebieden langs water of in moerassen. De plant is redelijk makkelijk te herkennen doordat als je aan het blad wrijft het gaat ruiken naar munt.

In de zomer bloeit hij met bolvormige lila gekleurde bloemen. Deze plant is net als hondsdraf ook een kruipplant.

Brandnetel

De brandnetel (Urtica dioica) is lid van de lipbloemenfamilie en heeft dan ook net als vele andere kruiden de kenmerken van een vierkante stengel. Echter bij de brandnetel is deze stengel behaard, rechtopstaand en onvertakt. De bladeren zijn gekarteld en hebben een langwerpige tot ei-achtige vorm. De bloemen zijn groen tot geel en hangen in trosjes uit de oksels. 

Als je na dit alles het nog steeds niet weten kan je nog altijd de plant aanraken en als het begint te branden na een tijdje is het waarschijnlijk een brandnetel ;). 

Paarse Dovenetel

De Paarse Dovenetel (Lamium purpureum) heeft een vierkante stengel en heeft paarse lipbloemen die opvallen bij het paarsachtige blad. Deze plant is soms zelfs in de winter aan het bloeien. Het verschil tussen deze en andere netels is dat de paarse dovenetel een eenjarige plant is.

Kamille

Kamille (Matricaria chamomilla) is te herkennen aan zijn 60 cm hoogte, het gevederde blad en de witte bloemen met een geel hartje in het midden. Het blad is zeer geurig, net zoals de meeste kruiden. Ze komen het meest voor op akkers, velden, bermen en slootranden. 

Weegbree

Weegbree (Plantago) is te herkennen aan het feit dat alle bladeren samen in een rozet zitten aan de voet van de plant. De bloemen zijn bruinachtig en steken ver boven de plant uit. Weegbree heeft veel nuttige toepassingen. Als je je bijvoorbeeld gebrand hebt aan een brandnetel wrijf je er een weegbreeblad overheen en voila de pijn gaat weg. Maar weegbree wordt bijvoorbeeld ook gebruikt voor als je wilt stoppen met roken.

Distel

Distels (Carduus) zijn stekelige planten met bloemen die omringt zijn met puntige blaadjes. De bloemen zijn meestal roze tot paars en uitgebloeid veranderen in een vrucht met pluis eromheen. 

van deze bloemen kan men ijs maken maar bijvoorbeeld ook siroop!

Fruit

Braam

Bramen (Rubus fruticosus) behoren net als veel andere fruitplanten zoals framboos tot de rozenfamilie. Het zijn stekelige planten met wit tot rode bloemetjes. Deze bloemetjes veranderen in een vrucht die eerst langzaam rood wordt en vervolgens zwart. De bladeren zijn donkergroen.

Framboos

De framboos (Rubus idaeus) is eigenlijk een bramensoort, alleen worden de vruchten niet zwart maar blijven ze mooi rood. Het blad van deze soort blijft ook vaak wat lichter dan andere bramen. Het behoort echter wel tot dezelfde familie dus de planten zelf lijken sterk op elkaar, bevatten beide stekels en hebben beide witte tot rood kleurige bloemen.

Bosbes

De bosbes (Vaccinium) is te herkennen aan de eivormige bladeren die licht gekarteld zijn. Deze bladeren worden maximaal 3 cm lang lang en groeien aan takken die aan de onderkant verhout zijn maar bovenaan groen. De bloemen van deze struik zijn erg kleine klokjes die bloeien van mei tot juni. De bessen zijn rond en beginnen groen maar kleuren later donkerblauw.

fun fact: deze planten behoren tot de heidefamilie!

 

 

Aalbes

De aalbes (Ribes rubrum) is te herkennen aan hartvormige bladeren met 5 lobben. Deze bladeren zijn vaak vanonderen flink behaard. De geelgroene bloemen groeien in trossen en veranderen later in trossen glanzend helder rode bessen. Ze zijn vaak eind juni rijp.

Deze bessen groeien alleen aan struiken! Ziet u rode bessen aan een boom hangen eet deze dan niet op!

 

Wilde appel

De wilde appel (Malus sylvestris) groeit aan een lage boom van maximaal 10 meter. Het blad is eivormig de bladeren zijn gekarteld en ongeveer 5 bij 3 cm. Bovenop is het blad heldergroen en onderaan licht en donzig. De appels zijn bolvormig en geel/groenig van kleur met soms witte spikkels. Wilde appels zijn vaak wel zure appels dus voor een zoete appel kan je beter naar de supermarkt.

Zoete kers

De zoete kers (Prunus avium) is de voorvader van de gedomesticeerde kers die je op de markt kan kopen. Deze bomen kan je in het voorjaar herkennen aan hun volle bloesem. De kersen zelf zijn rood tot donkerpaars.